ေမာင္သုတ
ရုရွႏိုင္ငံ၏ အကူ အညီ ျဖင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံက ႏ်ဴကလီးယား သုေတသန ဌာနတခု တည္ေဆာက္ရန္ စီစဥ္ ေနသည္ဟူေသာ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚ လာခဲ့သည္။ ဤ အခ်က္ေၾကာင့္ပင္ ျပည္ပရိွ အတိုက္အခံ ဒီမိုကေရစီ အုပ္စုမ်ားအၾကား၊ စစ္ အစိုးရကို ေ၀ဖန္ေနၾက သူမ်ားအၾကား၊ ေနာက္ဆံုး အေမရိကန္ အစိုးရ၏ အခ်ဳိ႕ေသာ ဌာနမ်ား၊ အရာရွိမ်ား ၾကားတြင္ ပြက္ေလာ ရိုက္သြားရသည္။ ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္စရာေတြ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ႏွစ္ႏိုင္ငံနားလည္မႈစာခၽြန္လႊာအရ ရုရွားႏိုင္ငံက ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ၁၀ မီဂါ၀ပ္ အပူေပးသုေတသနဓာတ္ေပါင္းဖိုတခုႏွင့္ ၎ႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာ အေထာက္အပံ့ပစၥည္းမ်ား ေပးမည္ျဖစ္သည္။ ဤသတင္းထြက္ေပၚလာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွ စစ္အစိုးရ၏ ႏ်ဴကလီးယားအစီအစဥ္ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ အေၾကာင္းမွာ စစ္အစိုးရကိုယ္ႏႈိက္က ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရိွျခင္း၊ ဆိုးရြားေသာ လူအခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ ေနျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးအရ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားရိွေနသည့္အျပင္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးအရလည္း က်ဆင္းေနသည္။ အေနာက္ကမၻာ ႏွင့္လည္း သင့္ေလ်ာ္ေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္ ပ်က္ကြက္ေနျခင္း ေၾကာင့္ ကာလၾကာရွည္ အျငင္းပြားေနရမႈမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္သည္။( ဆက္ဖတ္ရန္ ) ႏွစ္ႏိုင္ငံနားလည္မႈစာခၽြန္လႊာကို ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္မွ ကိုယ္စားျပဳလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သူမွာ စစ္အစိုးရထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးႀကီးသန္းေရႊ၏ သစၥာရွိေသာ ေနာက္လိုက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သိပၸံႏွင့္နည္းပညာ၀န္ႀကီး ဦးေသာင္းျဖစ္ၿပီး ၎က စစ္အစိုးရ၏ ဒုတိယ ဥကၠ႒ ဒု ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး ေမာင္ေအးႏွင့္ စစ္တကၠသိုလ္တြင္ တတန္းတည္းေက်ာင္းေနဘက္ သူငယ္ခ်င္းေဟာင္းလည္း ျဖစ္သည္။ တဘက္က ရုရွႏိုင္ငံ အဏုျမဴေအဂ်င္စီ၀န္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ခံ ကုန္ပစၥည္း ေရာင္းခ်ေသာကုမၼဏီျဖစ္သည့္ AtomStory Export က လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။ စစ္အစိုးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေသာရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ပါမည္ဟု ေျပာသည့္အေပၚ သံသယရွိသူကမရွား။ ထို႔အျပင္ အခ်ဳိ႕သူမ်ားက စစ္အစိုးရက ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္မ်ား ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ စိုင္းျပင္းလာႏိုင္သည္ဟု ေလာ၍ ေကာက္ခ်က္ခ်ေနၾကသည္။
သို႔ေသာ္လည္း သံသယရိွေနသူမ်ားႏွင့္ မီးလွန္႔သံေခ်ာင္းေခါက္ေနသူမ်ား သတိမမူမိသည့္ ေနာက္ကြယ္အေၾကာင္းအရာမ်ားလည္း ရိွေနေသးသည္။ ၎မွာ ျမန္မာျပည္အေနျဖင့္ ကာလၾကာရွည္ကပင္ အဏုျမဴနည္း ပညာပိုင္ဆိုင္ေရးအတြက္ ဆႏၵရွိၿပီး ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ခဲ့ၾကသည္ဟူေသာ ႏ်ဴကလီးယားနည္းပညာ ရွာပံုေတာ္ဆိုင္ရာ သမိုင္းျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္ေက်ာ္ခန္႔က ဦးႏု၊ ဦးဘေဆြတုိ႔ႏွင့္ သံုးပြင့္ဆိုင္ ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ဦးေဆာင္ေနသူ တဦးျဖစ္သည့္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းသည္ လက္ေတြ႔က်က်ျမင္တက္ေသာ ေခတ္မီေရး၀ါဒီတဦးျဖစ္သည္။ သူက ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ ထြန္းသစ္စ စက္မႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကို ေနာက္ကြယ္မွ အဓိကေမာင္းႏွင္ေပးသူ တဦးလည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုကာလတြင္ပင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ လက္နက္သုေတသနေဖာင္ေဒးရွင္း (American Armour Research Foundation) ႏွင့္ တြဲဖက္၍ စက္မႈ၀န္ႀကီးဌာနလက္ေအာက္တြင္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ အသံုးခ်သုေတသနအဖြဲ႔ကို ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ႀကီးၾကပ္လာခဲ့သည္။
၁၉၅၅ ခုႏွစ္အကုန္ပိုင္းတြင္ အဏုျမဴစြမ္းအင္ဌာနႏွင့္ အဏုျမဴဆိုင္ရာ တြင္းထြက္သယံဇာတမ်ားဌာနကို တည္ ေထာင္ခဲ့ျပီး အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသို႔ ထူးခြၽန္ေသာ လူငယ္ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ နည္းပညာရွင္မ်ားကို ေစလႊတ္ခဲ့ၾကသည္။ သင္ၾကားရသည့္ဘာသာရပ္မ်ားမွာ ဘဲြ႔လြန္အဆင့္ က်န္းမာေရး ရူပေဗဒ၊ ႏ်ဴကလီးယား ရူပေဗဒ၊ သတၱဳေဗဒဆိုင္ရာ ႏွင့္ ဓာတ္သတၱဳတူးေဖၚေရးအင္ဂ်င္နီယာပညာရပ္တို႔ အျပင္ ကရိယာပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာ က႑၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ စက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ႏ်ဴကလီးယားနည္းပညာ အသံုးခ်မႈဆိုင္ရာ နည္းပညာသင္တန္းမ်ားကို လည္း တက္ေရာက္ေစခဲ့သည္။ စာသင္သြားသူအမ်ားစုက ျမန္မာျပည္သုိ႔ျပန္လာခဲ့ၿပီး UBARI ေခၚ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ အသံုးခ်သုေတသနအဖြဲ႔၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ မႏၱေလးတကၠသိုလ္ႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရး သုေတသနသိပၸံမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္အမႈထမ္းခဲ့ၾကသည္။ AEC ေခၚ အဏုျမဴစြမ္းအင္ဌာနကို ဦးေဆာင္သည့္ ဦးလွညႊန္႔က ေရွ႕ေဆာင္သင္ျပခဲ့ၿပီး ၎၏ လမ္းၫႊန္မႈမႈေအာက္ တြင္ ႏုိင္ငံေတာ္ ပညာေတာ္သင္အပတ္စဥ္ဆင္းမ်ားက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ ဦးလွၫြန္႔က လြတ္လပ္ေရး မရမီ ကတည္းက ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ ပညာဆည္းပူးေနခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္။
ဤသို႔ေသာ ပထမအသုတ္ ပညာေတာ္သင္ မ်ားအနက္ ဦးသိန္းဦးဖိုးေစာလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္ၿပီး သူတဦးသာလွ်င္ လက္ရိွစစ္အစိုးရေအာက္တြင္ ဆက္လက္၍ အမႈထမ္းေနဆဲ လည္း ျဖစ္သည္။ ဦးသိန္းဦးဖိုးေစာက ယခုေတာ့ သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာန၏ အၾကံေပး တဦး ျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္ စက္မႈတကၠသိုလ္တြင္လည္း တြဲဖက္ပါေမာကၡတဦးအျဖစ္ တာ၀န္ယူလွ်က္ရိွသည္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ဂ်နီဗာ၌က်င္းပေသာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအသံုးျပဳေရး ႏိုင္ငံ တကာညီလာခံကို တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံတကာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ ေအဂ်င္စီ (IAEA) တည္ေထာင္ေသာ အခါတြင္လည္း ယင္းအဖြဲ႔သို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ မ်ားမၾကာမီပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ AEC ေခၚ အဏုျမဴစြမ္းအင္ဌာနအား “ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ အဏုျမဴစြမ္းအင္ စင္တာ” (UBAEC) အျဖစ္ အဆင့္တိုးျမွင့္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းကာလမ်ားသည္ အဏုျမဴေခတ္သစ္အတြက္ ေရာင္ျခည္သန္းေနဆဲကာလျဖစ္သည္။ ဤ ကာလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ UBAEC တြင္၀န္းရံ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏ်ဴကလီးယားပညာရွင္ ထိပ္သီး မ်ားတြင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံကို ေခတ္မီစက္မႈႏိုင္ငံေတာ္သစ္ဆီသို႔ ေမာင္းတင္ေပးႏိုင္သည္ကို သံသယလံုး၀ မရိွခဲ့ၾကေပ။
စြမ္းအင္ ထုတ္လုပ္ေရး၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္ေရး၊ စက္မႈလုပ္ငန္းႏွင့္ ပညာေရးနယ္ပယ္မ်ားတြင္ အပတ္ တကုတ္ သုေတသနလုပ္ငန္း၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားျဖင့္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏိုင္မည္ဟု ယံုၾကည္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အႂကြားသန္ခဲ့ၾကေသာ “ျပည္ေတာ္သာစီမံကိန္း”၏ က်ရႈံးမႈႏွင့္အတူ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ႏ်ဴကလီးယား ရည္မွန္းခ်က္၏ ပထမအဆင့္ကာလသည္လည္း အိပ္မက္ၿပိဳကြဲ တုန္႔ဆိုင္းသြားခဲ့ရသည္။ UBAEC ၏နာယကျဖစ္သူ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းလည္း ႏိုင္ငံေရးဂိုဏ္းဂဏ အကြဲအျပဲမ်ား၊ ေ၀ဖန္မႈမ်ားေအာက္တြင္ အရွက္ရခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းၿပီး ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို နိဂံုးခ်ဳပ္ေစလိုက္သည္။ စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းမႈ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အျခားဦးစားေပးကိစၥမ်ားသို႔ ေျပာင္းသြားခဲ့သည္။ အဏုျမဴအသိပညာ၊ အဏုျမဴပါ၀ါ ရွာပံုေတာ္ဆီသို႔ ဦးမလွည့္ႏိုင္ေတာ့။ ဤသို႔ႏွင့္ တခ်ိန္က လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ခဲ့ေသာ UBAEC ၏ ကံေတာက္ပမႈသည္လည္း ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့ရသည္။
စစ္ေအးတိုက္ပြဲ ျပင္းထန္လာသည္ႏွင့္အမွ် ေစ်းေပါေပါျဖင့္ အဏုျမဴပါ၀ါ ရရိွမည္ဟူေသာ ကိစၥမ်ားမွာ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့။ ပို၍ ခက္ခဲလာသည္ႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အဏုျမဴရည္မွန္းခ်က္ကိုလည္း ရင္ထဲသိမ္းထုတ္ထားလိုက္ရေတာ့သည္။ တိုင္းျပည္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ႏ်ဴကလီးယားသုေတသနဓာတ္ေပါင္းဖိုမ်ားႏွင့္ ႏ်ဴကလီးယားစက္ရံုမ်ား တည္ ေဆာက္ႏိုင္ခြင့္ရရိွခဲ့ ၾကေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အတိအက် ဘက္မလိုက္ၾကားေနေရးမူ၀ါဒေၾကာင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုထံမွေရာ၊ ရုရွႏိုင္ငံ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးမွပါ ႏ်ဴကလီးယားဆိုင္ရာ အကူအညီမ်ား ရယူႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ ဤအခြင့္အေရးမ်ား လက္လြတ္ဆံုးရႈံး ခဲ့ရျပန္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဦးလွညႊန့္သည္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ထြက္ခြာ၍ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ ေအဂ်င္စီ (IAEA) တြင္ အႀကီးတန္းအရာရိွအျဖစ္ ဆက္လက္အလုပ္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ျပည္ပတြင္ပင္ သူကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္မ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၾကေသာ တကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ေနၾကသည့္ ပထမႏွင့္ ဒုတိယမ်ိဳးဆက္၊ လက္တဆုပ္စာ ရူပေဗဒပညာရွင္မ်ား၊ သိပၸံပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ အသံုးခ်သုေတသနသိပၸံ (UBARI) တို႔သည္ အေျခခံ ႏ်ဴကလီးယားသိပၸံ အသံုးခ် သုေတသနကို ဆက္လက္ သင္ၾကားဆဲ၊ ေလ့လာေဆာင္ရြက္ဆဲ ျပဳေနခဲ့သည္။
ႏ်ဴကလီးယား သုေတသနစင္တာ တခုတည္ေဆာက္ေရးအျပင္ (IAEA) ႏွင့္ အစိုးရအေထာက္အပံ့မ်ားျဖင့္ ႏ်ဴကလီးယားသုေတသနဓာတ္ေပါင္းဖိုတခု တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကိုလည္း ဆက္လက္ကိန္းေအာင္းေနခဲ့ၾကသည္။ (IAEA) ႏွင့္ရင္းႏွီးေသာ အစိုးရမ်ား၏ နည္းပညာအကူအညီမ်ားႏွင့္ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္အေစာပိုင္းကာလမ်ားမွစ၍ ရန္ကုန္၀ိဇၹာႏွင့္ သိပၸံတကၠသိုလ္တြင္ ဘြဲ႔ႀကိဳတန္းေက်ာင္းသားမ်ား၊ ဘြဲ႔လြန္ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ သုေတသန ပညာရွင္မ်ား အတြက္ ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ခြဲခန္းတခု တည္ေဆာက္လည္ပတ္ထားခဲ့သည္။ ဘြဲ႔ႀကိဳဂုဏ္ထူးတန္း သင္ခန္းစာမ်ားတြင္ ႏ်ဴကလီးယား ရူပေဗဒအား မသင္မေနရဘာသာရပ္တခုအျဖစ္ သင္ၾကားေစခဲ့ၿပီး ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွစတင္ က်င့္သံုးခဲ့ေသာ အဓိက ဦးစားေပး ဘာသာ “ေမဂ်ာ”ယူရေသာ ပညာေရးစနစ္သစ္ေအာက္ရိွ မဟာဘြဲ႔မ်ားတြက္ စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ သင္ၾကားႏိုင္ေသာ ဘာသာရပ္တခုအျဖစ္ သင္ၾကားျပသခဲ့ၾကသည္။
ေနာက္ႏွစ္မ်ားတြင္ မႏၱေလးတကၠသိုလ္ကလည္း အလားတူ သင္ၾကားမႈ ပံုစံမ်ဳိး ဆက္လက္က်င့္သံုးခဲ့ၾကသည္။ အလားတူပင္ (UBARI) ကလည္း ၁၉၅၀ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ သုေတသနစာၾကည့္တိုက္ႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္စင္တာမ်ားကို တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ထိန္းသိမ္းဖြင့္လွစ္ထားခဲ့သည္။ ကုန္ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ေရး၊ ေရဒီယိုအိုင္ဆိုတုပ္ အသံုးခ် ဘာသာရပ္၊ က်န္းမာေရးရူပေဗဒဘာသာရပ္၊ ဓာတ္သတၱိႂကြထိန္းခ်ဳပ္မႈဘာသာရပ္၊ စက္မႈလုပ္ငန္းအသံုးခ် ဘာသာ ရပ္မ်ားႏွင့္ ဓာတ္ သတၱဳ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာေလ့လာျခင္းဘာသာရပ္ နယ္ပယ္မ်ားတြင္ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ ျခင္းႏွင့္ အျခား ျဖစ္ထြန္းဖြံ႔ၿဖိဳးေစမႈ လုပ္ငန္းမ်ားကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ (IAEA) ၏ ရုပ္၀ထၳဳပစၥည္း၊ သင္တန္းအေထာက္အပံ့ႏွင့္ ကြၽမ္းက်င္မႈနည္းပညာအေထာက္အပံ့စေသာ နည္းပညာအကူအညီမ်ား ဆက္လက္ရယူ ေနခဲ့သည္။ ၁၉၆၀ ေႏွာင္းပိုင္းႏွစ္မ်ားတြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီသည္ သုေတသနမူ၀ါဒညႊန္ၾကားေရးဘုတ္အဖြဲ႔ဟု ေခၚေ၀ၚေသာ ၀န္ႀကီးအဆင့္ သုေတသနႀကီးၾကပ္ေရးအဖြဲ႔တခုကို စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းလာ ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၎၏စီမံမႈေအာက္တြင္ အဏုျမဴစြမ္းအင္ေကာ္မတီကို ဖြဲ႔စည္းခြင့္ ျပဳခဲ့သည္။ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္မ်ား အတြင္းတြင္ ၎ေကာ္မတီက ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏ်ဴကလီးယားသုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား အားလံုးကို ႀကီးၾကပ္ခဲ့သည္။
ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖို အေသးစားတခုတည္ေဆာက္ရန္ ျဖစ္ႏိုင္၊ မျဖစ္ႏိုင္ကိုလည္း ဤေကာ္မတီတြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ ၾကသည္။ အဆင့္ႏွိမ့္ထားေသာ သင္တန္း၊ သုေတသနဆိုင္ရာ အိုင္ဆိုတုပ္ထုတ္လုပ္ေရးႏွင့္ အေထြေထြ အက္တမ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေမရိကန္ပံုစံ အစီအစဥ္ American TRIGA (Training, Research Isotope Production, General Atomic) တခုကို ေဒၚလာ ၅ သိန္းေအာက္တန္ဖိုးမွ်ျဖင့္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ကမ္းလွမ္းရန္ ထိုအခ်ိန္က စဥ္းစားခဲ့ၾကေသး သည္။ သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႔တြင္ အေကာင္အထည္ ေပၚမလာခဲ့ေပ။ အေၾကာင္းမွာ ႏိုင္ငံျခားေငြ မရိွသေလာက္ ျပတ္ေတာက္ေန ျခင္းႏွင့္ တပါတီဆိုရွယ္လစ္အစိုးရ၏ အာဏာအ၀န္းအ၀ိုင္းထဲတြင္ ဤအစီအစဥ္အတြက္ စည္းရံုးေပးမည့္ ဦးကိုင္ဖခင္ တဦးမွ် မရိွေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယခုဆိုလွ်င္ ဦးေသာင္းက ဤအဏုျမဴအစီအစဥ္အတြက္ ဦးကိုင္ဖခင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ စစ္အုပ္စု၏ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မႈးႀကီးသန္းေရႊကိုလည္း နားခ်ထားႏိုင္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။
ထို႔အျပင္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ေရာင္းရေငြမ်ားမွ ႏိုင္ငံျခားေငြ အေျမာက္ အမ်ားလည္း လွိမ့္၍ရေနခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ သူ၏၀န္ႀကီးဌာနလက္ေအာက္တြင္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ခဲ့ေသာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ဌာနသည္လည္း ဓာတ္ေပါင္းဖိုကို အေျခခံေသာ ႏ်ဴကလီးယားသုေနသန ဌာနတခု တည္ေဆာက္ရန္ တာ၀န္ကို အထေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ၾကဥ္းႏိုင္လိမ့္မည္ဟု သူက ယံုၾကည္ခ်က္အျပည့္ ရိွေနပံု ရသည္။ (ဦးေသာင္း၏ သိပၸံႏွင့္နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာနက တႏွစ္ေစာ၍ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။) ျမန္မာျပည္တြင္ ႏ်ဴကလီးယားသုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားကို ထိေရာက္လံုျခံဳစြာ၊ ေဘးကင္းစြာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရိွပါ သလားဟု ေမးခြန္းေမးလာပါကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ကာလၾကာရွည္စြာကတည္းက သေႏၶတည္လာခဲ့ေသာ ႏ်ဴကလီးယား သုေနသနႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ျပရန္ရွိေနသည္။
၎တို႔လုပ္ေဆာင္လာခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္ၾကာ အေတြ႔အၾကံဳရိွခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံတြင္း (အဓိကအားျဖင့္ ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္၊ ရန္ကုန္ႏွင့္ မႏၱေလးတကၠသိုလ္မ်ား)ႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားျပည္ပ (ရုရွႏိုင္ငံ) မ်ားတြင္ ႏ်ဴကလီးယား အတတ္ပညာရွင္မ်ားကို ေလ့က်င့္ ေပးေနခဲ့သည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္တခုပင္ ရိွေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ ဤအခ်က္မ်ားကို ဦးေသာင္းက မလြဲမေသြ ေထာက္ျပႏိုင္ လိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အေရးႀကီးလွေသာေမးခြန္းမွာ ႏ်ဴကလီးယားလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ႏိုင္စြမ္းမဟုတ္ပါ။ ထို႔ထက္ပို၍ အေရးႀကီးသည္မွာ ဤအစီအစဥ္၏ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ထို႔အျပင္ ခက္ခဲပင္ပန္းစြာရထားေသာ ႏိုင္ငံျခား ေငြမာမ်ားကို မည္သို႔မည္ပံု စီမံသံုးစြဲသနည္းဟူေသာ သူတို႔၏ ခ်င့္ခ်ိန္စဥ္းစားမႈကိုလည္း ေမးရန္ ရွိပါသည္။ ဤ အဏုျမဴ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ႏွစ္စဥ္ကုန္က်စရိတ္ ေဒၚလာ ေသာင္းဂဏန္း၊ သိန္းဂဏန္းကုန္က်ပါလိမ့္မည္။ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ဆယ္သန္းမွ သန္း တစ္ရာအထိလည္း ရိွႏိုင္ပါသည္။ ဆင္းရဲေသာ မိမိတို႔တိုင္းျပည္တြင္ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္မ်ားျဖစ္သည့္ ေသာက္ေရသန္႔ႏွင့္ လွ်ပ္စစ္မီးမွန္မွန္ မေပးႏိုင္ေသးေသာအခ်ိန္၌ ဤကဲ့သို႔ေသာ အေရးေပၚ လိုအပ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ေငြမာမ်ားကို ပို၍အက်ဳိးရိွရိွအသံုးခ်ရန္ သင့္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုေပသည္။
ေမာင္သုတသည္ ႏုိင္ငံရပ္ျခားတြင္ေနထိုင္လ်ွက္ရွိေသာ ျမန္မာပညာရွင္တဦးျဖစ္သည္။၂၀၀၇ ခုနွစ္ ဇူလိုင္လထုတ္ ဧရာ၀တီ မဂၢဇင္းမွ ေမာင္သုတေရးသားေသာ Transparency Needed ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။
